Không chỉ có tiếng về chất lượng đào tạo, những ngôi trường này còn được biết đến với nhiều “danh hiệu” đầu tiên của Đồng Nai. Đây đều là những ngôi trường có từ lâu đời trên đất Đồng Nai. Trải qua 40 năm phát triển cùng đất nước từ sau ngày thống nhất, nơi này đã trở thành nhưng ngôi trường danh giá của TP. Biên Hòa nói riêng và Đồng Nai nói chung.
Trường tiểu học đầu tiên
Trường tiểu học Nguyễn Du hiện tọa lạc tại số 157, đường Cách mạng tháng Tám (TP. Biên Hòa). Ngôi trường này không chỉ có tiếng về chất lượng giảng dạy tốt, là nơi xuất thân của nhiều nhân vật danh tiếng của Đồng Nai từ xưa đến nay như: nhà giáo Hồ Văn Tam, nhà giáo Hồ Văn Thể, nhà giáo cách mạng Nguyễn Văn Ngũ (Hoàng Minh Viễn); các kỹ sư: Nguyễn Háo Ca, Phạm Minh Dưỡng, Lương Kiển Thạnh; nhà văn Lý Văn Sâm, tướng Lương Văn Nho, nhà nghiên cứu Lương Văn Lựu... mà còn được biết đến là ngôi trường tiểu học đầu tiên của tỉnh Biên Hòa (tên gọi cũ).
Theo địa chí Đồng Nai, trường được thành lập từ năm 1897 với tên gọi École primarie complémentaire de BienHoa. Đây là ngôi trường địa hạt và sau đó trở thành trường tiểu học tỉnh lỵ đầu tiên được đặt tại Biên Hòa cùng với 4 trường tổng đặt ở các làng: Bình Trước, Bình Mỹ (tổng Phước Vĩnh Trung), An Hòa (tức Bến Gỗ thuộc tổng Long Vĩnh Thượng) và Tân Uyên (tổng Chánh Mỹ Trung).
Trường tiểu học Nguyễn Du
Năm 1934, tỉnh Biên Hòa có thêm một trường nữ tiểu học (nay là Trường THCS Quang Vinh) nên trường này dành riêng cho nam sinh, trở thành trường nam tiểu học. Đến năm 1954, thực hiện việc Việt hóa tên các trường học, trường chính thức mang tên là Trường tiểu học Nguyễn Du.
Hiện nay, trong phòng Hội đồng của trường có một bàn thờ tiên sư. Đây là nơi thờ tự rất nhiều nhà giáo của tỉnh đã quá cố. Theo nhiều người, bàn thờ này được lập nên từ trước năm 1945. Đến nay, hằng năm vào ngày 25 tháng Chạp được quy định là ngày truyền thống của trường. Vào ngày này, không chỉ cựu học sinh, giáo viên mà những ai từng gắn bó với trường, với nghề dạy học đều trở về đây để dâng hương, tưởng nhớ các bậc tiên sư.
Ngôi trường là tiền thân của những trường danh tiếng
Từ trước những năm 1950, tỉnh Biên Hòa (nay là phần lớn của tỉnh Đồng Nai) không hề có một trường trung học nào. Cả Nam bộ chỉ có một vài trường ở Sài Gòn, Mỹ Tho, Cần Thơ…, những nơi được xem là tỉnh lớn. Vì vậy, học sinh của Biên Hòa sau khi học xong bậc tiểu học thường nghỉ học luôn vì không có đủ điều kiện “khăn gói” lên Sài Gòn trọ học.
Năm 1956, Nha Trung học và Bộ Giáo dục (thuộc chính quyền Sài Gòn) đồng ý cho phép thành lập trường trung học mang tên vị anh dùng dân tộc Ngô Quyền tại tỉnh Biên Hòa. Được phép thành lập nhưng trường lại không có cơ sở riêng, vì vậy, thời gian đầu, trường Ngô Quyền được đặt tại Trường tiểu học Nguyễn Du. Đến năm 1960, chính quyền cũ mới cho phép trường xây dựng cơ sở riêng (tại vị trí hiện nay là đường 30-4, phường Trung Dũng).
Học sinh lớp 12 Trường THPT Ngô Quyền năm học 2014 – 2015
Hiện nay, Trường THPT Ngô Quyền luôn giữ quy mô đào tạo trên 3.000 học sinh. Số lượng học sinh khá giỏi hằng năm luôn đạt tỷ lệ cao. Ngoài ra, trường cũng là một trong 200 trường THPT có tỷ lệ học sinh đậu đại học cao trong cả nước. Những năm qua, Trường THPT Ngô Quyền luôn có học sinh đoạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, kỳ thi sáng tạo khoa học kỹ thuật cấp quốc gia.
Trường THPT Ngô Quyền được biết đến là tiền thân của Trường THPT Chu Văn An và hai ngôi trường danh giá của Đồng Nai là Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh và Trường THPT chất lượng cao Trấn Biên.
Trong lớp lớp học sinh Trường Ngô Quyền đã tốt nghiệp, có rất nhiều người đã thành danh, giữ nhiều vị trí quan trọng trong xã hội như: ông Đinh Quốc Thái (Chủ tịch UBND tỉnh), bà Phan Thị Mỹ Thanh (Phó bí thư Tỉnh ủy), ông Huỳnh Văn Tới (Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy), ông Nguyễn Phú Cường (Phó chủ tịch UBND tỉnh), ông Huỳnh Minh Hoàn (Giám đốc Sở Y tế), ông Phan Huy Anh Vũ (Giám đốc Bệnh viện Đồng Nai), bà Nguyễn Thị Thu Lan (nguyên Giám đốc Sở Giáo dục - đào tạo), PGS.TS. Võ Văn Sen (Hiệu trưởng Trường đại học KHXH và NV TP. HCM)…
Từ sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975) đến nay, ngành Giáo dục - đào tạo Đồng Nai đã trải qua các thời kỳ: Thời kỳ khôi phục, cải tạo và mở rộng mạng lưới trường lớp (1975 - 1980); thời kỳ thực hiện cải cách giáo dục (1980 - 1986) và thời kỳ đổi mới toàn diện sự nghiệp giáo dục và đào tạo (từ sau 1986).
Trường học đầu tiên được phong tặng danh hiệu Anh hùng
Sau ngày đất nước thống nhất, Trường PTCS Trần Hưng Đạo được hình thành trên cơ sở của Trường tư thục Khiết Tâm. Từ năm học 1993 - 1994, trường tách khối Tiểu học (khối Tiểu học nay là Trường tiểu học Trịnh Hoài Đức) và đổi thành Trường THCS Trần Hưng Đạo. Đây là ngôi trường đầu tiên của tỉnh Đồng Nai vinh dự được phong tặng danh hiệu “Tập thể Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới”. Ngoài ra, trường cũng đã được Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng nhất. Sau 40 năm hình thành, phát triển, đến nay, trường đã có hai giáo viên đạt danh hiệu Nhà giáo ưu tú.
Thời điểm mới tiếp nhận, Trường Trần Hưng Đạo có quy mô 30 phòng học với khoảng hơn 1.700 học sinh. Số lượng học sinh của trường không ngừng tăng lên theo từng năm học. Đến nay, hằng năm, trường là nơi học tập của hơn 3.000 học sinh. Cụ thể, trong năm học 2014 - 2015, trường có 3.489 học sinh với 68 lớp học.
Học sinh Trường THCS Trần Hưng Đạo tìm hiều về lịch sử của trường tại Phòng Truyền thống
Tập thể thầy và trò Trường THCS Trần Hưng Đạo luôn nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt công tác dạy và học, đồng thời tham gia tích cực các phong trào do ngành giáo dục phát động như: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”…
Học sinh của trường tham gia nhiều cuộc thi học sinh giỏi như: học sinh giỏi giải toán trên máy tính cầm tay casio, cuộc thi Olympic tiếng Anh, cuộc thi “Em yêu lịch sử Việt Nam”, cuộc thi “Sáng mãi phẩm chất bộ đội cụ Hồ”...
Hằng năm, trường đều có nhiều học sinh giỏi cấp thành phố, cấp tỉnh. Đặc biệt, từ năm học 2009 - 2010 đến năm học 2013 - 2014, trường có 10 học sinh giỏi cấp quốc gia, riêng trong năm học 2013 - 2014 là 5 em.
Với những thành tích đạt được, Trường THCS Trần Hưng Đạo đã được công nhận danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc trong nhiều năm. Ngoài ra, Trường THCS Trần Hưng Đạo còn được nhận Huân chương lao động hạng Nhất vào năm học 2007 - 2008; được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen (năm học 2012 - 2013); được Bộ GD-ĐT tặng cờ thi đua (năm học 2012 - 2013)…
Hải An